Ramanuja's revelation to the Vishistadvaita Vedanta school in the work Gita Bhasya

Abstract

The consequences of industrialization in contemporary society are creating pessimistic feelings about the human condition. Re-examining the thoughts of Ramanuja - the founder of the Vishistadvaita school - through the scripture Śrīmad Bhagavad Gītā with Gita Bhasya of Bhagavad Ramanuja - can open up ways of living that meet the needs and aspirations of people in contemporary society.

The article's content is developed mainly by applying the method of determining language (typology) and interpreting signs (semeion/sign) of hermeneutics. The authors attempt to faithfully recount Ramnuja's ideas from the perspective: of Brahman - Atman - The path of merging Atman with Brahman to escape from the cycle of birth and death, as a basis for approaching the basic content of the qualitative non-dual school (Vishistadvaita Vedanta) as well as determining the meaning of this perspective in contemporary society.

Brahman, in Ramanuja's interpretation, is not only the Supreme Being but also the Source of Light with the qualities of infinite love, compassion, and grace. Each entity of Life will become Atman when receiving the Jiva ray from Brhanman. Liberation in spiritual contemplation is the complete and intact radiance of the ray (Jiva) that Brahman has projected into each Living entity, the path of merging Atman with Brahman. This path includes Jnana Yoga (enlightened knowledge), Karma Yoga (righteous action), and Bhakti Yoga (devotion).

If we remove the theistic mist from Ramanuja's thought, we can realize that the humanistic values in Ramanuja's Gita Bhasya can contribute to building global ethics - religious ecological ethics - opening a new direction for the practice of happiness in the life of contemporary humans.

DẪN NHẬP

Đặt vấn đề

Trong xã hội đương đại, sự kết nối, hội tụ các nền văn hóa lại diễn ra sự xung đột giữa các giá trị văn hóa làm gia tăng sự bất hòa trong xã hội. Cuộc sống quá phụ thuộc vào vật chất và kỹ thuật công nghệ làm tăng thêm sự bi quan và tuyệt vọng của con người khi đứng trước các hiểm họa của chiến tranh, của khủng hoảng sinh thái. Những vấn đề này đang đe doạ sự Sống của con người. Chúng ta phải thay đổi cuộc sống chúng ta bằng cách nào? Câu hỏi được đặt ra đã phản ánh một nhu cầu có thật: nhu cầu hiểu biết về “sự tái sinh cuộc sống” thông qua những cách thế Sống nhằm đáp ứng cho nhu cầu về sự hoàn thiện trong đời sống của con người. Vấn đề này đã từng chiếm một vị trí trung tâm, đan xen vào trong các diễn ngôn mang tính triết học trong các kinh văn của Ấn Độ cổ đại.

Việc tìm hiểu tư tưởng của Ramanuja về con đường hòa nhập của Atman với Brahman, thoát ra khỏi luân hồi sanh tử trong tác phẩm Śrīmad Bhagavad có thể gợi mở một hướng đi cần thiết cho sự hòa hợp nội tâm và hạnh phúc của con người trong xã hội đương đại - một xã hội mà việc kiếm tìm hạnh phúc không chỉ có trong đời sống thực tại mà còn trong đời sống tâm linh.

Tình hình nghiên cứu vấn đề

Trước đây, cùng là trường phái phi nhị nguyên trong Brahma Sutras (còn gọi là Vedantas Sutras) nhưng về mặt kinh văn, chỉ có thuyết phi nhị nguyên chính thống của Sankara được lưu truyền khá phổ biến qua nhiều thế kỷ, còn thuyết phi nhị nguyên có phẩm tính theo quan điểm của Ramanuja lại phổ cập rất hạn chế, gần như chỉ dành riêng cho cộng đồng nhỏ nói tiếng Tamil hoặc các học giả tiếng Phạn. Đến những năm 60-70 mới xuất hiện vài bản dịch trích dẫn kinh văn của Ramnuja chủ yếu bằng tiếng Anh. Phần lớn trong số đó lại không được tái bản vì người dịch quá bám sát vào ngữ pháp Phạn ngữ nên diễn đạt rất khó hiểu.

Sau này mới có nhiều học giả quan tâm nghiên cứu quan điểm triết học và thần học của Ramanuja. Có thể điểm qua số tác phẩm tiêu biểu:

- John Carman [1974], The Theology of Ramanuja: An Essay in Interreligious Understanding/Thần học Ramanuja: Một bài luận về sự hiểu biết liên tôn , Nhà xuất bản Đại Yale. Tác phẩm của Carman chủ yếu tập trung vào thần học của Ramanuja và cách Ramanuja diễn giải Bhagavad Gītā dưới góc độ các mối quan tâm trong bối cảnh rộng hơn của triết học và thần học Ấn Độ giáo.

- J. A. B. Van Buitenen : [1974] Ramanuja on the Bhagavadgita - A Condensed Rendering of his Gitabhasya with Copious Notes and an Introduction”/Ramanuja về Bhagavadgita - Một bản tóm tắt ngắn gọn về tác phẩm Githasya với nhiều ghi chú và phần giới thiệu , nhà xuất bản Motilal Banarsidass chi nhánh Delhi, phiên bản lần thứ hai 1968, in lại 1974. Mở đầu là phần giới thiệu về bối cảnh lịch sử và thông tin cơ bản về Ramanuja, về triết lý của Ramanuja và cách Ramanuja diễn giải Bhagavad Gita. Nội dung chính yếu của tác phẩm là phân tích tư tưởng của Ramanuja về Bhagavad Gita. Tác phẩm này cho người đọc nhận thức rõ Ramanuja là một nhà thần học, một triết gia và cũng là người phát ngôn nổi tiếng của truyền thống Sri Vaishnavism. Qua những ý kiến tranh luận đã cho thấy Gita Bhasya của Ramanuja là một bình luận quan trọng về Gita. Điều đáng quý là trong suốt văn bản của tác phẩm, J. A. B. Van Buitenen đã có những chú thích mở rộng cung cấp bối cảnh lịch sử văn hóa hoặc đưa ra những nhận định sâu sắc trong diễn giải tư tưởng của Ramanuja. Tác phẩm này thiên về thảo luận và phân tích hơn là bản dịch đầy đủ khi tác giả tập trung vào các lập luận triết học của Ramanuja và đặt chúng trong bối cảnh diễn ngôn rộng hơn Vedanta.

-Julius J. Lipner [1986], The Face of Truth: A Study of Meaning and Metaphysics in the Vedantic Theology of Ramanuja/ Chân dung của sự thật: Một nghiên cứu về Ý nghĩa và Siêu hình học trong Thần học Vedanta của Ramanuja , Nhà xuất bản Đại học New York. Tác phẩm này cung cấp một phân tích toàn diện về thần học của Ramanuja. Lipner tập trung vào các diễn giải siêu hình và thần học trong bình luận của Ramanuja và khám phá cách Ramanuja diễn giải các khái niệm chính của Bhagavad Gita trong Vishishtadvaita Vedanta.

- Anantanand Rambachan [1991] The Theology of Ramanuja: An Essay in Interreligious Understanding /Thần học của Ramanuja: Một bài luận về sự hiểu biết liên tôn, Nhà xuất bản Đại học Hawaii. Tác phẩm là một khám phá sâu sắc về tư tưởng thần học của Ramanuja, bao gồm cả cách diễn giải Gita Bhasya. Tác phẩm này tập trung vào quan điểm của Ramanuja về sự sùng kính Thần tối cao (Vishnu) cùng với những phân tích về Bhagavad Giata trong thần học Hindu giáo và đối thoại liên tôn.

- S.M. Srinivasa Chari [1991], Philosophy and Theistic Mysticism of Ramanuja/Triết học và chủ nghĩa thần bí hữu thần của Ramanuja , Nhà xuất bản Motilal Banarsidass. Tác phẩm này đưa ra một cuộc thảo luận sâu rộng về Vishishtadvaita Vedanta của Ramanuja, đặc biệt tập trung vào cách Ramanuja diễn giải Bhagavad Gita trong Gita Bhasya. Chari bình luận về quan điểm của Ramanuja về nghiệp chướng, Bhakti (lòng sùng kính) và bản chất của thần linh để làm sáng tỏ các chủ đề thần học và triết học Hidu giáo.

- C. J. Bartley (2013). The Theology of Ramanuja: Realism and Religion/Thần học của Ramanuja: Chủ nghĩa hiện thực và tôn giáo . Routledge. ISBN 978-1-136-85306-7. Tác phẩm giới thiệu về cuộc đời của Ramanuja, bối cảnh lịch sử và văn hóa để Ramanuja phát triển các ý tưởng siêu hình học. Đặc biệt, Bartley bàn luận sâu về hệ quan điểm về hiện thực trong triết học của Ramanuja: quan điểm về sự thật của linh hồn cá nhân và thế giới như những thực thể Sống thực sự tồn tại trong hiện thực siêu việt của Brahman. Bartley cũng quan tâm đến các quan niệm về giáo huấn đạo đức, các thực hành nghi lễ với những ảnh hưởng vượt tầm hiểu biết của con người trong quan hệ với thần linh. Bartley khám phá cách thức Ramanuja phát triển về bản chất của sự tận hiến và vai trò của nó trong cuộc sống tâm linh của cá nhân. Tác phẩm của Bartley đã cung cấp một cách nhìn toàn cảnh về thần học của Ramanuja, nhằm làm sáng tỏ sâu sắc triết lý trong sự hài hòa thần học và thực hành tôn giáo.

Tổng quan những tác phẩm trên đã tạo dựng toàn cảnh của sự cảm nhận tư tưởng của Ramanuja, tạo điều kiện thuận lợi cho nhóm tác giả tiếp cận bản văn Gita Bhāṣya thông quan bản dịch của Sri Rama Ramanuja Achar - srimatham.com 2013 với tên gọi Śrīmad Bhagavad Gītā with Gita Bhasya of Bhagavad Ramanuja ( Những bài ca tôn vinh Thượng đế với bản văn của Đức thầy Ramanuja ). Với dòng chữ hàng đầu trên trang bìa đầy trân trọng: Śrīmate Rāmānujāya Namah . Gita Bhasya of Bhagavad Ramanuja như là một bản kinh văn bình luận toàn diện về Brahma Sutras (còn gọi là Vedanta Sutras) bao gồm những câu cách ngôn tóm tắt giáo lý triết học của Upanishads. Trong Gita Bhasya này thể hiện rõ tinh thần của Ramanuja trong diễn giải, làm sáng tỏ ý nghĩa của từng đoạn (khổ thơ hay câu cách ngôn) được trích dẫn, xác lập những nội dung chính yếu cho Vishishtadvaita Vedanta trong Hindu giáo. Nhóm tác giả chọn bản dịch kinh văn này làm tài liệu tham khảo duy nhất cho bài viết.

NỘI DUNG

Tổng quan về Hindu giáo

Hindu giáo là dòng chảy tiếp nối của các giai đoạn của Vedas giáo và Bà la môn giáo Hindu giáo thờ cả ba vị thần Brahma, Vishnu và Shiva (tam vị nhất thể: thần Brahma sáng tạo, thần Shiva phá hoại và thần Visnu bảo vệ) nhưng thần Visnu ở vị thế tối cao. Về kinh điển, Hindu giáo là sự kế thừa liên tục từ kinh sách của Vedas giáo và Bàlamôn giáo nhưng Hindu không chỉ có kinh Vedas và Upanishads của các giai đoạn trước mà còn có thêm các bộ luận (Sastra). Các phạm trù chủ đạo của Hindu giáo gồm Dharma (Pháp - nguyên lý đạo đức và chức phận), Samsara (Luân hồi - sống, chết và tái sinh), Karma (Nghiệp - hành động tạo tác và kết quả của hành động tạo tác), Moksha (Giải thoát khỏi luân hồi), và Yoga (các phương pháp tu tập).

Ba trường phái chính yếu trong Hindu giáo, đó là: trường phái nhị nguyên tuyệt đối (Dvaita Vedanta), trường phái phi nhị nguyên nghiêm ngặt/ chính thống (Advaita Vedanta) và trường phái phi nhị nguyên có phẩm tính (Vishistadvaita Vedanta). Mục đích của việc diễn giải Brahma Sutras của ba trường phái là nhằm loại bỏ sự đồng nhất sai lầm linh hồn với thân xác, chính là nguyên nhân gốc rễ của những đau khổ và bất hạnh của con người, là sản phẩm của Avidya (vô minh) và giúp con người đạt được sự giải thoát cuối cùng thông qua tri thức về Brahman. Tuy nhiên ba trường phái này có sự khác biệt.

- Trường phái nhị nguyên tuyệt đối (Dvaita Vedanta) do Madhvacharya sáng lập vào thế kỷ XIII, nhấn mạnh linh hồn và Thượng Đế (Brahman) là hai thực thể khác biệt. Brahman là thực tại tối thượng và là đấng sáng tạo toàn năng, còn linh hồn thì phụ thuộc Brhaman nhưng ở vị thế thấp hơn. Linh hồn đạt được sự giải thoát (Moksha) thông qua sự sùng kính và nhận ân sủng từ Vishnu, tận hưởng niềm hạnh phúc vĩnh cửu của Brhman trong khi vẫn giữ được sự biệt lập, không phải hợp nhất với Brhamn.

- Trường phái phi nhị nguyên chính thống/nghiêm ngặt (Advaita Vedanta) khởi nguồn từ thế kỷ I trước Công nguyên và trở thành trường phái chính thống vào thế kỷ VIII do công lao của Adi Shankara. Trường phái này thừa nhận sự siêu việt và vĩnh hằng của Brahman, khẳng định Brahman (thực tại tối thượng) là duy nhất. Linh hồn cá nhân (Atman) và Brahman về bản chất là một. Sự khác biệt giữa linh hồn cá nhân và Brahman chỉ là do vô minh (avidya) hoặc ảo tưởng (maya). Giải thoát (Moksha) chỉ đạt được khi linh hồn vượt qua ảo tưởng về sự khác biệt và nhận ra bản chất thật của mình chính là Brahman để hoà nhập với Brahman.

- Trường phái phi nhị nguyên có phẩm tính (Vishistadvaita Vedanta), khởi nguồn từ phong trào Vaishnava ở Nam Ấn vào thế kỷ VII và đến thế kỷ XI đã thực sự trở thành trường phái có uy thế lớn trong Hindu giáo nhờ vào sự khai mở tư tưởng từ các tác phẩm của Ramanuja. Trường phái này xác định Brahman có các phẩm chất khác biệt với Atman (bản ngã của linh hồn) nhưng vẫn có sự thống nhất với Brahman. Với quan điểm Brahman là Đấng tối cao có phẩm tính (Saguna Brahman) nên Vishishtadvaita còn được xem là thuyết nhất nguyên khác biệt (difference monism). Bằng sự diễn giải thực thể Sống của Đấng tối cao là sự thống nhất của các bản chất tâm linh và phi tâm linh của vũ trụ mà Vishishtadvaita còn được gọi là thuyết nhất nguyên quy kết (attribution monism), xác định Brahman là thực tại duy nhất với niềm tin sâu sắc rằng tất cả sự đa dạng cuối cùng đều bắt nguồn từ sự thống nhất linh diệu trong mối quan hệ giữa linh hồn cá nhân (Jiva), thế giới (jagat) và thực tại tối thượng là Brahman.

Thuật ngữ "phi nhị nguyên" với ý tưởng tất cả thực tại cuối cùng là một (nhất nguyên), không có sự phân biệt cơ bản nào giữa linh hồn cá nhân (Atman) và Tinh thần vũ trụ (Brahman). Nhưng với vấn đề Brahman, nếu Shankara đã nhìn nhận Brahman từ góc nhìn về sự siêu việt của Brahman thì Ramanuja lại nhìn nhận Brahman từ góc nhìn về những yếu tính nội tại.

Ramanuja và tác phẩm

Ramanuja và tác phẩm

Ramanuja và tác phẩm

Nội dung cơ bản của Gita Bhashya

Gita Bhasya của Ramanuja là một bản văn giải thích về Bhagavad Gita, một trong những kinh văn quan trọng nhất trong triết học Ấn Độ giáo. Trong tác phẩm, Ramanuja trích dẫn các câu thơ trong Bhagavad Gita, định hình tư tưởng cho trường phái triết học Vishishtadvaita Vedanta mà ông là người kiến tạo.

Từ chương 1 của Bhagavad Gita , có tựa đề "Nỗi đau buồn của Arjuna", Ramanuja diễn giải Brahman là Đấng tối cao nhập thế qua hình tượng Śriman Narayaṇa (Vishnu) - một trong những vị thần chính trong Ấn Độ giáo.

Thông qua nhân vật Arjuna, một hoàng tử chiến binh được kính trọng, đang chuẩn bị tham gia vào một cuộc đại chiến ở Kurukshetra, với tâm trạng lưỡng lự, phân vân đầy tuyệt vọng. Thế tiến thoái lưỡng nan về mặt đạo đức của Arjuna làm lay động lòng trắc ẩn của Krishna . Ramanuja đi sâu vào biểu tượng của Kurukshetra, chiến trường thiêng liêng nơi diễn ra cuộc chiến Mahabharata để giải thích rằng: Kurukshetra tượng trưng cho cuộc đấu tranh vĩnh cửu giữa thiện và ác. Nỗi đau khổ trong xung đột nội tâm của Arjuna tượng trưng cho cuộc đấu tranh giữa nghĩa vụ và ham muốn cá nhân, giữa chính nghĩa (dharma) và sự bất chính (adharma). 1 [C1,tr.5-13]

Những diễn giải của Ramanuja về Chương 1 của Bhagavad Gita mở đầu cho những câu trích dẫn cụ thể hơn về mối quan hệ giữa Brahman và Atman - vấn đề xuyên suốt kinh văn của Ấn Độ cổ đại - được Ramanuja khám phá và làm sáng tỏ sâu sắc trên nhiều phương diện: lòng sùng kính (Bhakti) đối với vị thần tối cao, tầm quan trọng của hành động vị tha (Karma yoga) với tri thức thông tuệ (Jnana yoga) như một phương tiện để đạt được sự giác ngộ về mặt tâm linh.

Nội dung cơ bản của Gita Bhashya

Gita Bhasya của Ramanuja là một bản văn giải thích về Bhagavad Gita, một trong những kinh văn quan trọng nhất trong triết học Ấn Độ giáo. Trong tác phẩm, Ramanuja trích dẫn các câu thơ trong Bhagavad Gita, định hình tư tưởng cho trường phái triết học Vishishtadvaita Vedanta mà ông là người kiến tạo.

Từ chương 1 của Bhagavad Gita , có tựa đề "Nỗi đau buồn của Arjuna", Ramanuja diễn giải Brahman là Đấng tối cao nhập thế qua hình tượng Śriman Narayaṇa (Vishnu) - một trong những vị thần chính trong Ấn Độ giáo.

Thông qua nhân vật Arjuna, một hoàng tử chiến binh được kính trọng, đang chuẩn bị tham gia vào một cuộc đại chiến ở Kurukshetra, với tâm trạng lưỡng lự, phân vân đầy tuyệt vọng. Thế tiến thoái lưỡng nan về mặt đạo đức của Arjuna làm lay động lòng trắc ẩn của Krishna . Ramanuja đi sâu vào biểu tượng của Kurukshetra, chiến trường thiêng liêng nơi diễn ra cuộc chiến Mahabharata để giải thích rằng: Kurukshetra tượng trưng cho cuộc đấu tranh vĩnh cửu giữa thiện và ác. Nỗi đau khổ trong xung đột nội tâm của Arjuna tượng trưng cho cuộc đấu tranh giữa nghĩa vụ và ham muốn cá nhân, giữa chính nghĩa (dharma) và sự bất chính (adharma). 1 [C1,tr.5-13]

Những diễn giải của Ramanuja về Chương 1 của Bhagavad Gita mở đầu cho những câu trích dẫn cụ thể hơn về mối quan hệ giữa Brahman và Atman - vấn đề xuyên suốt kinh văn của Ấn Độ cổ đại - được Ramanuja khám phá và làm sáng tỏ sâu sắc trên nhiều phương diện: lòng sùng kính (Bhakti) đối với vị thần tối cao, tầm quan trọng của hành động vị tha (Karma yoga) với tri thức thông tuệ (Jnana yoga) như một phương tiện để đạt được sự giác ngộ về mặt tâm linh.

Nội dung cơ bản của Gita Bhashya

Gita Bhasya của Ramanuja là một bản văn giải thích về Bhagavad Gita, một trong những kinh văn quan trọng nhất trong triết học Ấn Độ giáo. Trong tác phẩm, Ramanuja trích dẫn các câu thơ trong Bhagavad Gita, định hình tư tưởng cho trường phái triết học Vishishtadvaita Vedanta mà ông là người kiến tạo.

Từ chương 1 của Bhagavad Gita , có tựa đề "Nỗi đau buồn của Arjuna", Ramanuja diễn giải Brahman là Đấng tối cao nhập thế qua hình tượng Śriman Narayaṇa (Vishnu) - một trong những vị thần chính trong Ấn Độ giáo.

Thông qua nhân vật Arjuna, một hoàng tử chiến binh được kính trọng, đang chuẩn bị tham gia vào một cuộc đại chiến ở Kurukshetra, với tâm trạng lưỡng lự, phân vân đầy tuyệt vọng. Thế tiến thoái lưỡng nan về mặt đạo đức của Arjuna làm lay động lòng trắc ẩn của Krishna . Ramanuja đi sâu vào biểu tượng của Kurukshetra, chiến trường thiêng liêng nơi diễn ra cuộc chiến Mahabharata để giải thích rằng: Kurukshetra tượng trưng cho cuộc đấu tranh vĩnh cửu giữa thiện và ác. Nỗi đau khổ trong xung đột nội tâm của Arjuna tượng trưng cho cuộc đấu tranh giữa nghĩa vụ và ham muốn cá nhân, giữa chính nghĩa (dharma) và sự bất chính (adharma). 1 [C1,tr.5-13]

Những diễn giải của Ramanuja về Chương 1 của Bhagavad Gita mở đầu cho những câu trích dẫn cụ thể hơn về mối quan hệ giữa Brahman và Atman - vấn đề xuyên suốt kinh văn của Ấn Độ cổ đại - được Ramanuja khám phá và làm sáng tỏ sâu sắc trên nhiều phương diện: lòng sùng kính (Bhakti) đối với vị thần tối cao, tầm quan trọng của hành động vị tha (Karma yoga) với tri thức thông tuệ (Jnana yoga) như một phương tiện để đạt được sự giác ngộ về mặt tâm linh.

Nội dung cơ bản của Gita Bhashya

Gita Bhasya của Ramanuja là một bản văn giải thích về Bhagavad Gita, một trong những kinh văn quan trọng nhất trong triết học Ấn Độ giáo. Trong tác phẩm, Ramanuja trích dẫn các câu thơ trong Bhagavad Gita, định hình tư tưởng cho trường phái triết học Vishishtadvaita Vedanta mà ông là người kiến tạo.

Từ chương 1 của Bhagavad Gita , có tựa đề "Nỗi đau buồn của Arjuna", Ramanuja diễn giải Brahman là Đấng tối cao nhập thế qua hình tượng Śriman Narayaṇa (Vishnu) - một trong những vị thần chính trong Ấn Độ giáo.

Thông qua nhân vật Arjuna, một hoàng tử chiến binh được kính trọng, đang chuẩn bị tham gia vào một cuộc đại chiến ở Kurukshetra, với tâm trạng lưỡng lự, phân vân đầy tuyệt vọng. Thế tiến thoái lưỡng nan về mặt đạo đức của Arjuna làm lay động lòng trắc ẩn của Krishna . Ramanuja đi sâu vào biểu tượng của Kurukshetra, chiến trường thiêng liêng nơi diễn ra cuộc chiến Mahabharata để giải thích rằng: Kurukshetra tượng trưng cho cuộc đấu tranh vĩnh cửu giữa thiện và ác. Nỗi đau khổ trong xung đột nội tâm của Arjuna tượng trưng cho cuộc đấu tranh giữa nghĩa vụ và ham muốn cá nhân, giữa chính nghĩa (dharma) và sự bất chính (adharma). 1 [C1,tr.5-13]

Những diễn giải của Ramanuja về Chương 1 của Bhagavad Gita mở đầu cho những câu trích dẫn cụ thể hơn về mối quan hệ giữa Brahman và Atman - vấn đề xuyên suốt kinh văn của Ấn Độ cổ đại - được Ramanuja khám phá và làm sáng tỏ sâu sắc trên nhiều phương diện: lòng sùng kính (Bhakti) đối với vị thần tối cao, tầm quan trọng của hành động vị tha (Karma yoga) với tri thức thông tuệ (Jnana yoga) như một phương tiện để đạt được sự giác ngộ về mặt tâm linh.

Giá trị tư tưởng Ramanuja trong xã hội đương đại

Ramanuja với tư cách là một triết gia vừa là nhà thần học có ảnh hưởng trong phong trào Bhakti đã thành công trong xây dựng trường phái phi nhị nguyên có phẩm tính: Brahman không chỉ là tuyệt đối phi cá nhân mà còn sở hữu những phẩm chất như tình yêu vô hạn, lòng trắc ẩn và sự ân sủng. Brahman là Saguna Brahman (Brahman có thuộc tính).

Ramanuja đã khai phá những giá trị đạo đức đích thực trong bản chất con người vốn bị che khuất bởi tri thức ảo tưởng (Maya) và hướng dẫn thực hành tâm linh trên hành trình đến với Brahman. Đây là con đường đi đến sự giải thoát khỏi vòng luân hồi sinh-tử. Giải thoát nói theo ngôn ngữ hình tượng là sự tỏa sáng hoàn toàn vẹn nguyên của tia sáng mà Brahman đã phóng chiếu vào mỗi thực thể Sống để tạo lập linh hồn bản ngã (Jiva) cho mỗi cá nhân. Giá trị lớn nhất mà Ramanuja để lại cho đời sau không chỉ là giá trị học thuật trong thần học Hindu giáo mà còn là giá trị đạo đức có ý nghĩa phổ quát, không chỉ trong quá khứ mà còn trong xã hội đương đại hôm nay.

Qua làn sương mờ ảo của tư tưởng hữu thần tối linh của Ramanuja, con người được Brahman mật truyền bản tính tình yêu, bản tính của trắc ẩn, bản tính biết ơn. Từ niềm tin mãnh liệt vào Brahman, sự khai mở của Ramanuja giúp chúng ta đến với niềm tin đầy tự hào là ai cũng có những bản tính này. Không đòi hỏi và không thể đòi hỏi mọi người phải tuân phục hoàn toàn trước ân sủng và sự hướng dẫn của đấng tối cao giác ngộ tâm linh. Trong đời thường mỗi người vẫn xây dựng được ý thức hoàn thành bổn phận và trách nhiệm của mình đối với tự nhiên, gia đình, xã hội. Với sự tận tụy và chân thành, các cá nhân vẫn đóng góp tích cực vào phúc lợi của xã hội và thế giới. Không đòi hỏi và không thể đòi hỏi mọi người phải có lòng sùng kính và sự tuân phục tuyệt đối Đấng thiêng liêng con người vẫn có thể có hành động vị tha bao gồm việc phục vụ người khác một cách vô tư, không mong đợi bất cứ điều gì đáp lại. Ramanuja đã nhấn mạnh phục vụ người khác là biểu hiện của tình yêu thương và lòng trắc ẩn giúp các cá nhân vượt qua bản ngã và ham muốn ích kỷ. Không đòi hỏi và không thể đòi hỏi mọi người phải có niềm tin vào đấng thiêng liêng, trong đời thường mỗi người vẫn có thể tham gia vào quá trình thanh lọc tâm hồn dẫn đến sự chuyển hóa thiện lành trong đời sống nội tâm bằng cách nuôi dưỡng những phẩm chất như khiêm tốn, tử tế và khoan dung. Bằng những giá trị nêu trên các cá nhân phát triển được mối liên hệ sâu sắc với chính bản thân mình và với cộng đồng xã hội.

Trong bối cảnh xã hội mà niềm tin tâm linh ngày càng lan rộng, việc giáo huấn đạo đức trong những hình thức, sắc thái biểu cảm tâm linh sẽ phát huy sự diệu dụng của những giá trị này. Được giải thoát khi bước sang thế giới bên kia là điều mà những người sùng tín mong muốn. Vậy thì phải là người trí tuệ và hành động công chính trong thế giới bên này. Sự hiểu biết của Ramanuja về Atman có ý nghĩa đạo đức. Ông tin rằng việc nhận ra sự hiện diện thiêng liêng trong bản thân và người khác dẫn đến lòng trắc ẩn, lòng tốt và hành vi đạo đức. Bằng cách phục vụ người khác và sống hòa hợp với ý chí thiêng liêng, các cá nhân có thể tiến bộ về mặt tâm linh và cuối cùng đạt được sự giải thoát. Nếu sự hướng về Brahman được thay thế bằng sự hướng về Lý tưởng đạo đức của toàn nhân loại, mà trước hết tôn trọng thiên nhiên, bảo toàn sinh thái, góp phần xây dựng đạo đức sinh thái tôn giáo, thì thực tại của cuộc sống có thể sẽ được nâng lên tầm lý tưởng và lý tưởng sẽ dần trở về với thực tại. Xóa đi làn sương mờ tư tưởng hữu thần của Ramanuja, chúng ta có thể nhận ra rằng các giá trị nhân văn trong Gita Bhasya cần được củng cố trong xã hội ngày nay, mở ra một hướng đi mới cho sự hòa hợp và hạnh phúc thực sự của Con người.

KẾT LUẬN

Ramanuja đã hoàn thành tâm nguyện của mình khi đã để lại cho cho các thế hệ sau một Gita Bhashya tường minh về con đường dẫn đến sự giải thoát ra khỏi vòng sinh tử. Tư tưởng này không chỉ có giá trị riêng cho những tín đồ Hindu giáo đang khát khao thoát khỏi kiếp nạn trầm luân mà còn giúp cho những ai hoang mang về giá trị thiện lương sẽ tìm thấy một điểm tựa bình an trong tâm hồn.

XUNG ĐỘT LỢI ÍCH

Nhóm tác giả không có bất kỳ xung đột lợi ích nào trong công bố bài báo.

ĐÓNG GÓP CỦA NHÓM TÁC GIẢ

Bài viết đã hệ thống những diễn giải của Ramanuja trong một mạch dẫn của các chủ đề: Brahman – Atman – Con đường hòa nhập của Atman với Brahman thoát ra khỏi luân hồi sanh tử. Qua đó làm rõ thế nào là thuyết phi nhị nguyên có phẩm tính cũng như giá trị của thuyết này trong trong thời hiện tại.

Tác giả Trần Kỳ Đồng viết phần Tóm tắt, phần Nội dung. Tác giả Lê Đăng Khoa viết phần Dẫn nhập và Kết luận.